İnönü Vakfı Arşivi, İsmet İnönü ve Mevhibe İnönü’ye ait, Pembe Köşk’te bulunan kitapların, fotoğrafların ve belgelerin İnönü Vakfı’nın kurulduğu 1983 yılından sonra düzenlenmesi, tanımlanması ve dijital ortama geçirilmesi ile oluşmuştur.
İnönü ve İnönü ailesi ile ilgili yeni basılan kitaplar, bulunan belge ve fotoğraflar arşive eklenmeye devam edilmektedir. Araştırmacılarımızın değerli buldukları, Vakfımızda olmayan eserleri bize haber verirlerse veya yollarlarsa Arşivimize, yollayanların isimlerini de ekleyerek, katmaktan çok memnun oluyoruz.
İnönü Vakfı Arşivi internete açılmamıştır. Arşivden faydalanmak isteyen araştırmacılarımızın İnönü Vakfı’na eposta atarak araştırma konularını belirtip, Vakıf arşivinde bu konu ile ilgili doküman bulunup bulunmadığını sormalarını rica ediyoruz. Vakfın onayından sonra araştırmacılarımıza konuları ile ilgili fotoğrafları, belgeleri, kullanırken dokümanların İnönü Vakfı’ndan alındığının belirtilmesi koşulu ile yolluyoruz.
Şu anda Kütüphane Arşivinde 5238 tane eser bulunmaktadır. Türkçe’nin yanı sıra Almanca, Fransızca, İngilizce, eski harfle yazılmış Türkçe dilini kullanan kitaplar var.
Almanca kitapların en eski basım tarihi tarihli olanı 1783 basımlı “Kriegskunst der Türken – J.Hayne” kitabı. 1893 basımlı Goethe’nin tüm eserleri de arşivde bulunan önemli kitaplardan.
İngilizce kitapların en eskisi 1817 basım tarihli “Sense and Sensibility – Jane Austen” romanı.
700 tane Fransızca kitap var. Bunlardan 3 tanesi 1700’lerde , 34 tanesi 1800’lerde basılmış eserler. Fransızca kitapların 97 tanesi roman, çoğu klasiklerden.
Eski harfle yazılmış Türkçe eserlerin en eskisi 1303 tarihli (1887/1888) “Defteri Kütüphanei Beşir Ağa”.
Ayrıca Kütüphane arşivimiz az sayıda atlas, okul yıllığı ve süreli yayınları da kapsıyor.
Belge arşivinde 7777 tane belge var. Hem İsmet İnönü’nün hem de Mevhibe İnönü’nün hatıralarına çok değer veren insanlar olduğunu belgelerin içeriklerinden anlayabiliyoruz. Belgelerden bir tanesi İsmet İnönü’nün “Erkan-ı Harbiyye Namzedi Sene 2 Aksaraylı İsmetin Muharebat-ı Meşhure-i Osmaniye dersi ödevi”.
Arşivde mektup, telgraf, dergi, demeçler, konuşmalar, makbuz, zarf, pul, davetiye, menu, broşür gibi çok çeşitli belge var. Atatürk ve İnönü’nün birbirlerine yazdıkları mektuplar arşivin en değerli eserleri. Türkçe belgelerin yanısıra yabancı dillerde de belgeler bulunuyor. Pembe Köşk’ün inşaası ve eşyaların alımındaki ve İsmet Paşa’nın vergi makbuzları belgelerin arasında. Lozan Barış Antlaşması sırasında verilen davetlerdeki menüler, Antlaşmaya katılanların kartvizitleri, karikatürler Arşivimizin eğlenceli parçaları. Arşivde toplam 4590 mektup bulunuyor. İnönü ailesinin birbirleri ile olan mektupları da bunların içinde. Ailenin her ferdi kendilerine İnönü ailesinden gelen mektupları saklamış.
Fotoğraf arşivimizde 16013 fotoğraf var. Fotoğraftaki kişileri mümkün oldukça etiketliyoruz. Tarih, yer, kimin çektiği, hangi olay sırasında çekildiği gibi elimizdeki bilgileri kaydediyoruz. Araştırmacılarımızdan eğer ellerinde İnönü ile ilgili fotoğraflar varsa, mümkünse bilgiler ile bize yollamalarını rica ediyoruz.
Vakıf kuruluşundan bu yana, özellikle Cumhuriyet tarihimize tanık olmuş, siyaset dünyasından veya İnönü ile beraber çalışmış, onunla ilgili anıları olan kişilerle konuşarak, görüntülü kayıtlar yapıyor. Vakıfın etkinliklerinde yapılan konuşmaların kayıtlarını saklıyor.
1954 yılından 1967 yılına kadar yayın yapan ve Metin Toker’in sahibi olduğu AKİS dergisinin hemen hemen tüm fasikülleri arşivimizde var. Bu dergileri İnönü Vakfı internet sitesinde okuyucularımıza açtık. http://www.ismetinonu.org.tr/index.php/akis-dergisi
