Nazilli Basma Fabrikası açıldı
Atatürk’ün son açtığı fabrika, 9 Ekim 1937’de Sümerbank Nazilli Tekstil Kombinası’dır. Yazar ve tarihçi Cemal Kutay, Atatürk’ün Son Günleri adlı kitabında açılışı şöyle anlatır:
“Çevre halkı, zamanlardır özlemini çektikleri fabrikanın, Atatürk eliyle açılacağını öğrenince, yirmi iki ayar altın anahtar yaptırmışlardı. Koskocaman anahtar…
Yanında Başvekil Celal Bayar vardı, anahtarla kapıyı ‘Hayırlı uğurlu olsun…’ dileğiyle açtı, üzerinde bırakmadı, Celal Bayar’ın mendil cebine yerleştirdi:
‘Altın, milletin hazinesinde durur,’ dedi.”
Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası, genç Cumhuriyetin Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nın ilk önemli eseri ve devlet eliyle kurulan ilk basma fabrikasıydı. Türk-Sovyet ortak yapımı olan fabrikanın makine ve teçhizatının çoğu Sovyetler Birliği’nden narenciye karşılığında alınmıştı. Kuruluş aşamasında, yetişmiş eleman açığını kapatmak için 120 Sovyet montör ve mühendisi istihdam edildi. Fabrikanın temelleri 25 Ağustos 1935’te atıldı ve 18 ayda tamamlanarak 9 Ekim 1937’de faaliyete geçti.
Fabrika, yılda 20 milyon metre basma imal edilecekti. O dönemde Türkiye nüfusunun 16 milyon ve kişi başına yıllık pamuklu kumaş tüketiminin 4 metre civarında olduğu göz önüne alınırsa, Nazilli Basma Fabrikası tek başına ihtiyacın üçte birini karşılayabilecekti.
