ERDAL İNÖNÜ 12 EYLÜL’DEN SONRA ELİNDEN GELDİĞİNCE SOLU BİRLEŞTİRDİ, DEMOKRASİYE DÖNÜŞE HİZMET ETTİ.
12 Eylü1 1980 Askeri Darbesi’nden sonra, Erdal İnönü, üzerinden buldozerle geçilmiş olan solu birleştirebilir, Kürt sorununu çözebilir, Demokrasiyi işletebilir miydi?
12 Eylül 1980 Askeri Darbesi’nin Demokrasi ve Sol üzerindeki ezici etkisini telâfi etmek için eski CHP’liler, Bülent Ecevit’in CHP mirasını reddetmesi üzerine, Erdal İnönü’yü, çok büyük bir ısrarla siyasete sokmuşlar ve SODEP’i kurdurmuşlardı.
Askerler ise, bütün öteki siyasal partilerle birlikte kapattıkları CHP’nin mirasını yönlendirmek için kendilerine Başbakanlık Müsteşarı olarak hizmet etmiş olan Necdet Calp’a Halkçı Parti, HP’yi kurdurmuşlar ve 1983 seçimlerinde, onun önünü açmak için büyük bir skandala imza atarak Erdal İnönü’nün adaylığını veto etmişlerdi.
Daha sonra, Aydın Güven Gürkan, HP Genel Başkanı seçilmiş ve büyük bir fedakarlıkla, Genel Başkanlık koltuğunu yitirme bahasına, SODEP ile birleşmiş, Erdal İnönü’nün Genel Başkanlığında Sosyal Demokrat Halkçı Parti, SHP ortaya çıkmıştı.
SHP, 1989 yerel seçimlerinde, hem üç büyük kenti kazanmış hem de Ecevit’in yüzde 9 oy almış olmasına karşın, yüzde 28.7 oyla birinci parti olmuştu.
Ne yazık ki, 1991 Genel Seçimlerinde bu başarıyı sürdüremedi; yüzde 20.8 ile, DYP ve ANAP’ın arkasından üçüncülüğe düştü.
Bu büyük oy kaybının arkasında, Baykal’ın İnönü’ye karşı başlattığı ve sürekli yenildiği kurultaylar zincirinden dolayı, SHP’nin kamuoyunda “Kurultaylar Partisi” olarak prestij kaybetmesi, Doğu’da Kürt politikacılara kendi listelerinde yer verdiği için Batı’da oy kaybetmesi, büyük kent belediyelerinde yaşanan bazı iletişim sorunları ve Ecevit’in soldan gelen sert eleştirileri vardı.
Daha önce politikaya SHP’de devam edecekleri sözünü veren Kürt politikacılar da seçimlerden sonra, hem Meclis’te Kürtçe yemin krizini yaratmışlar hem de SHP’den istifa etmişlerdi.
Sonuç olarak Erdal İnönü, Halkçı Parti ile birleşerek, Sol’un bütünleştirilmesinde önemli bir adım atmış, ama Ecevit’in dışarda kalmasıyla bu adımı sonuçlandıramamıştı.
Buna ek olarak, Kürt politikacıları kendi listesinden Meclis’e taşıyarak, Kürt sorununun barışçı yollarla Meclis’te çözümü için önemli bir girişimde de bulunmuştu.
Ama bu girişimi de Kürtlerin engellemesi sonucunda amacına ulaştıramamıştı.
Bu girişimi Kürtler engellememesiydi, Türkiye’de Kürt sorunu çoktan Erdal İnönü sayesinde çözüm yoluna girmiş olurdu.
* * *
Erdal İnönü, büyük bir kültür ve bilgi birikimi ile Demokrasiyi sadece beyniyle değil, yüreğiyle de özümlemiş bir bilim insanı/politikacıydı; önerdiği çözümler de doğruydu.
Ama toplumsal ve siyasal koşullarla, politikacı egolarının izin vermemesinden dolayı, Türkiye’yi düze çıkaracak olan Solun birleştirilmesini de, Kürt sorununun Meclis’te çözülmesini de tamamlayamamıştı,
Tam Türkiye’yi, içine düştüğü bunalımdan kurtarmak için yeniden bir parti kurarak politikaya dönme kararı vermişken, Deniz Baykal ile Hürriyet Gazetesi’nin önünü kesmesiyle bu girişim de başlamadan bitmişti.
Türkiye için ortaya koyduğu bütün çözümlemeler, öneriler ve bunlara dayalı olarak yaptığı girişimler ve önerdiği çözümler doğruydu.
Bunlar küçük hesaplar adına engellenmeseydi, Türkiye bugün bambaşka bir aşamaya ulaşmış olabilirdi.
Kendisini özlemle anıyorum.
