Anıtkabir İnönü Lahdi
Hükümet 26 Aralık 1973’de ANITKABİR’ de yaptığı inceleme sonucu İsmet İNÖNÜ’ nün ANITKABİR’ e defnedilmesini kararlaştırmıştır. Bu konuda Bakanlar Kurulu 27 Aralık 1973 gün ve 7/7669 sayılı bir kararname çıkarmıştır.Kararname ile ANITKABİR Zafer ve Barış Kuleleri arasına 25 Açıklıklı Kolonatın orta boşluğu 13 ve 14. kolonlar arası defnedilecek yer olarak belirlenmiştir. İsmet İNÖNÜ 28 Aralık 1973’te ANITKABİR’ e devlet töreni ile defnedilmiştir. 6 Kasım 1981 gün ve 2549 sayılı Devlet Mezarlığı hakkındaki kanunla, Türk Milletinin bir armağanı olarak yalnız büyük kurtarıcısı için tesis edilen ANITKABİR de Atatürk’ün en yakın silah arkadaşı ve çalışma arkadaşı İsmet İNÖNÜ’ nün kabrinin muhafaza edileceği ANITKABİR alanı içinde başka hiçbir kimsenin defnedilmeyeceği belirtilmiştir.
İsmet İNÖNÜ’ nün lahdi, 1993 yılında başlayan bir çalışmayla yeniden düzenlenmiş Ocak 1997’de bugünkü halini almıştır. Tören meydanı katında beyaz traverten kaplı kaide üzerinde bahar çiçeği pembe granit kaplı lahit taşı bulunmaktadır. Lahit taşının önüne sembolik bir çelenk oturtulmuştur. Mezara önden bakıldığında sol yan yüzünde İsmet İNÖNÜ’ nün 2. İnönü Zaferi sonucunda Ankara’ya çektiği telgraftan bir alıntı şu şekilde yazılmıştır.
“Metris tepeden gördüğüm vaziyet: Bozüyük yanıyor düşman binlerce ölüleriyle doldurduğu savaş meydanını silahlarımıza terk etmiştir.”
Garp Cephesi Komutanı İsmet.
Lahdin sağ yan yüzünde ise Mustafa Kemal’in cevabi telgrafı yazılmıştır. Garp Cephesi Kumandanı ve Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Reisi İsmet Paşa’ya:
“Siz orada yalnız düşmanı değil milletin makûs talihini de yendiniz”
Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal
İsmet İnönü Sergi Salonu ve Mezar Odası
İsmet İNÖNÜ’ nün mezar odası ve sergi salonuna, batı kolonlarının dış duvarından açılan kapıdan girilir. Kısa koridorun solunda, 1. kata çıkış merdivenleri ile kabul salonuna ulaşılır. Salon, derinlemesine dikdörtgen olup duvar ve tavanlar fibre betondur.
Tavandaki masif meşe kafes duvarlara doğru eğimlidir. Zemin Anadolu ve Kapadokya renkli graniti ile kaplıdır. Bu bölümde ziyaretçilerin oturması için düşünülmüş meşe iskeletli deri koltuklar ve İNÖNÜ ailesinin ziyaretleri sırasında yazdıkları özel defterin konulduğu masif meşe kürsü bulunmaktadır. Kabul salonunun solunda sergi salonu sağında mezar odası yer almaktadır. Sergi salonu da kabul salonuna benzer şekilde dizayn edilmiştir.
Yalnız bu bölümde duvarlarda, İsmet İNÖNÜ’ nün hayatına ilişkin fotoğraflar ile sergileme amaçlı vitrinler bulunmaktadır. Aynı salonun ilerisinde İsmet İNÖNÜ’nün hayatını ve yaptıklarını konu alan belgeselin izlendiği sinevizyon bölümü yer almaktadır. Mezar odasına ahşap bir kapı ardından bronz bir kapı ile girilir. Mezar odası kare planlı olup, kesik piramidal tavanla örtülüdür. Batı duvarında kırmızı,mavi, beyaz, ve sarı renkli camlardan geometrik desenli vitral pencere ve kıble yönünde bir mihrabiye bulunmaktadır. Mihrabiye’nin kavsanası ve tavan, altın renkli mozaikle kaplanmıştır. Güney duvarında ve girişin iki yanında dikdörtgen sağır nişler içinde altın yaldızla yazılmış İsmet İNÖNÜ’ nün veciz sözleri yer almaktadır. Beyaz renkli granit kaplı zemin üzerinde beyaz granit kaplama sanduka kıbleye dönük vaziyette yerleştirilmiştir. İsmet İNÖNÜ’ nün naaşı bu sandukanın altındaki toprakla kaplı olan bölmeye İslami şartlara uygun olarak defnedilmiştir.
“Bizim inkılabımızın bu memlekette görülen bir çok ıslahat teşebbüslerinden en baş ayrımlarından biri kadınlığa verdiğimiz mevki ve kadın haklarını tanımakta gösterdiğimiz isabettir. Türk inkılabı denildiği vakit bunun kadının kurtuluş inkılabı olduğu beraber söylenecektir.”
09.12 1934 İsmet İNÖNÜ
Mezar odası sol ve sağ duvarlarında ise İsmet İnönü’nün şu sözleri yer almaktadır.
“Cumhuriyetin, bütün vatandaşları eşit tutan bütün vatandaşlara aynı hakkı veren esas prensibinden vazgeçmek bizim için imkan haricindedir. “
İsmet İNÖNÜ
Aziz Türk Gençleri !
Bütün çalışmalarımızda ileri insan, ileri millet ve yüksek insan cemiyeti hedef olarak gözlerinizin önünde durmalıdır. Kudretli vatansever bir nesil olarak Türk Milletini omuzlarınız da taşıyacaksınız.
19.05.1944 İsmet İNÖNÜ
NOT: Anıtkabir’deki İsmet İnönü Sergi Salonu her yıl 25 Aralık – 5 Ocak tarihleri arasında, 19 Mayıs ve 29 Ekim tarihlerinde de birer hafta ziyaretçilere açılmaktadır.
(Anıtkabir Komutanlığı tarafından hazırlanan “Atatürk ve Kurtuluş Savaş Müzesi” broşüründen alınmıştır.)
