Tarihte Bugün – 27 Temmuz

Mustafa Kemal’in Ege kıyılarındaki ilk heykeli

İzmir Cumhuriyet Meydanı’nda inşa edilen Gazi Anıtı, 50 bin kişilik coşkulu bir kalabalığın huzurunda, 27 Temmuz 1932 günü İsmet Paşa tarafından törenle açıldı.

Anıt, valilik ve belediyenin 1929’daki ortak kararı ile inşa edildi. Başlangıçta tasarım için bir yarışma açılması düşünüldüyse de, süreyi uzatacağı gerekçesiyle sonra bundan vazgeçildi. Anıtın, İstanbul’daki Taksim Cumhuriyet Anıtı’nı da yapmış olan İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica’ya sipariş edilmesine karar verildi.

Mustafa Kemal’in, “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!” emrini verdiği anı betimleyen bronz heykel, Gazi’yi at üzerinde, mareşal üniformalı olarak sağ eliyle denizi gösterir vaziyette betimliyordu. Heykelin dökümleri Roma’da gerçekleştirildi. Kaidesi ise mimar Asım Kömürcü tarafından hazırlandı. Kaidenin üç cephesinde, Kurtuluş Savaşı ve zafer konulu bronz kabartmalar bulunuyordu.

Anıtın açılışı, Başbakan İsmet Paşa tarafından gerçekleştirildi. İsmet Paşa, törende yaptığı ateşli konuşmada, İzmir’den Gazi’ye şöyle sesleniyordu:

Büyük Gazi! On seneden fazladır, Türk milletinin davası için arkandan koşuyoruz. Şimdiye kadar modern ve medeni bir devlet olarak aldığımız yol, kısa ve kısır değildir… Türk milleti davasının çıkar yolu ancak senin izindir. Senin heykelin, Türk milletine büyük davasını daima hatırlatan yanılmaz bir işarettir. Senin heykelin, Türk milletinin iradesini cisimleştiren bir demir pençedir.